Overgenomen uit de UNION van januari 1985. Hier en daar aangevuld en gecorrigeerd door WHAM.

Voor de ontmoeting van deze maand hebben wij de medewerking gekregen van Theodorus de Kleijn.

Theodorus (Dit) de Kleijn is een geboren en getogen Alphenaar. Hij werd geboren in 1902 op de gekste datum van het jaar: 1 april!

Hij komt uit een gezin van 12 kinderen, waarvan er één op 2,5 jarige leeftijd is verdronken. De vierde van zijn familie is 90 jaar. Er is een leeftijdsverschil van 20 jaar tussen de oudste en de jongste uit het gezin.

Het stamhuis waar hij is geboren staat aan de Elsweg, waar nu de familie Snijders in woont.

Op 6-jarige leeftijd ging Theodorus naar de lagere school, hij kreeg daar les van meester Arntz. Op 12-jarige leeftijd kwam hij van de lagere school, en ging hij bij zijn vader op de boerderij werken, met nog drie broers. Enkele jaren later ging hij de landbouwcursus volgen, die duurde 2 jaar. Hij ging 2 avonden per week naar die les. Deze lessen werden ook gegeven door meester Arntz. Daarna ging hij naar de landbouwschool in Beneden Leeuwen, dat was in de herfst '29.
De cursus was 1 dag per week, er werd alleen les gegeven in de herfst en in winter. Hij kreeg er verschillende vakken op landbouwgebied en o.a. boekhouding. In de zomer werden er geen lessen gegeven, want dan hadden de boeren het te druk op het land en de boerderij.

Zijn vader had in die tijd 4 koeien en een paard. Ook heeft Theodorus manden gevlochten van teenhout, ook wel bandhout genoemd. Langs de Maas groeide het teenhout, totdat de Maas werd gekanaliseerd, dat was in ± 1931. Manden vlechten gebeurde in de winter. Theodorus was linkshandig, en alleen rechts kun je manden vlechten, maar daar had hij geen moeite mee. Het teenhout schellen en dan gaan doorverkopen aan de mandenmaker, deden ze ook.

Rond 1940, voor de tweede wereldoorlog hadden ze met zijn vieren 20 bunder land te bewerken, dat moest allemaal met de hand gebeuren, want machines waren er in die tijd nog niet. Ze verwerkten vooral veel aardappelen en koren.
De werkdag in die tijd begon 's morgens als het licht werd tot 's avonds als het donker werd. Later, toen de familie de Kleijn er een paar paarden bij had gingen ze met hun paarden bij andere boeren werken. Ze hadden een groot gezin, dus er moest heel wat verdiend worden, om er mee rond te kunnen komen.

Voor zijn 16 jaar kon Theodorus niet fietsen, dus kwam hij niet verder dan Alphen, want alle afstanden moest hij lopend afleggen. Toen hij 18 was, moest Theodorus loten om soldaat te worden. Hij trok het hoogste lot en viel dus af.

In 1907 werd in Alphen de harmonie opgericht, en in 1917 werd Theodorus lid, en speelde piston. Directeur, Johan de Leeuw, gaf de eerste lessen, daarna Frederiks uit Horssen en daarna de Jong uit Tiel, tot ± 1938. Toen verwaterde de harmonie, omdat de familie van Gruijthuijsen in de harmoniezaal kwam wonen, daar hun eigen woning afgebrand was. De harmoniezaal was in het huis waar nu de familie De Rijk woont. De ruimte waar muziekles gegeven werd was dus weg. Dit vond Theodorus erg jammer. Hij had erg veel plezier in de muziek, en hij vindt dat je nergens zoveel van kunt leren als van de muziek. Hij bedoelt hiermee ook de samenwerking en saamhorigheid van de muzikanten onderling.

Theodorus trouwde in de zomer van 1945. Hij zegt: 'Sommige mensen zeggen wel eens dat ik laat getrouwd ben, maar ik vond het niet laat, want het was 's morgens om 9.00 uur (dus niet te laat!).
Kinderen hebben ze niet gekregen, wel hebben ze altijd een nichtje in huis gehad, en groot gebracht. Met zijn broers heeft hij tot 3 jaar na zijn trouwen nog samengewerkt. Na de ruilverkaveling van 1954 heeft hij een boomgaard aangelegd, van 1,35 ha. En bouwland van 1,90 ha. Hij bewerkte het land tot hij 66 jaar werd.

Hij werd lid van de bejaardenbond, van de buurtvereniging de Persbôneknoepers en vanaf 1945 lid van de Boerenbond, waarvan hij nog steeds het laatste nieuws bijhoudt, via het weekblad van de Boer en Tuinder. Theodorus vind het belangrijk om bij deze verenigingen te zijn, je hoort er dan nog helemaal bij, en je blijft op de hoogte!

Met de watersnood van 1926 moesten de familie de Kleijn en vele andere gezinnen in Alphen met hun huisraad vluchten naar hoger gelegen huizen aan de dijk, daar alles onder water kwam te staan. Aan de dijk in het huis van Gerrit van Heck in de voorkamer heeft Theodorus gewoond tot 14 april. Van het ouderlijk huis waren de muren omver gespoeld, het dak stond er nog!
In die tijd is er gecollecteerd voor de getroffenen. Er werd 3 miljoen opgehaald, daarvan werd alles herbouwd. Er kwamen betere woningen na de watersnood, o.a. in de Sluisweg, Lindenlaan, Elsweg, Wamelseweg. Ook particuliere woningen werden herbouwd.

Een vriend was Leonard van Lent, en hij is nog steeds bevriend. 's Zondags gaat Theodorus naar Leonard buurten. Samen met zijn vrienden ging hij naar concerten in Wamel en Dreumel, op de fiets. Meer uitgaansleven kende men vroeger hier niet, omdat alles te voet of op de fiets afgelegd moest worden.

Wel waren er in die tijd veel herbergen of bierhuisjes hier in Alphen, waar ze 's avonds of 's zondags na de laatste mis dan een borreltje konden gaan pakken. Een borreltje kostte toen 5 cent.

In die tijd was er een zekere Johan van de Berg, hij was bakker, kruidenier en herbergier. Een mooi gezegde uit die tijd: 'Bakker, geef me voor een stuiver sigaren doe er een goeie bij!'

Overlevering van zijn vader:
In die tijd kwam er in Alphen een zekere meneer Dibbits wonen uit Horssen. In Horssen zei men tegen hem: 'Ga toch niet in dat zuipgat wonen!'

Hier volgen enkele namen van herbergen of bierhuisjes:

1. Van Daalwijk - in het veerhuis Alphen.
2. Gert Henzen - aan de buitenkant van de dijk, bij het watergemaal.
3. Frederiks - was concurrent van Gert Henzen.
4. Wed. Jup de Leeuw, haar kleinzoon is Cup de Leeuw, de organist.
5. Tillelie Savelkouls-Gremmen - aan de dijk.
6. Van de Berg.
7. Offermans - in het huis van Jan van Wichen.
8. Hannes van Wichen - in het huis van Janus van Rossum.
9. Toon Mooren.
10. Johan Hol de Smit.
11. Adrie Steenbruggen - waar nu de familie Rambach woont.
12. Coen van Wichen - den Hoek - aan de dijk (nu Toon van Wichen).
13. Van Venrooij.
14. Mie de Blank - aan de loswal (woont nu Truudje Lagarde).
15. Hanna van Joste - ze heet Lagarde.
16. Schonenberg - bierhuisje op de Hul.

Theodorus zegt: 'Nu is het niet mee zo nodig, al die cafeetjes, want tegenwoordig heeft iedereen een slijterij aan huis.' Tegenwoordig zijn hier nog maar 4 cafés.

Breed had men het vroeger niet, als men naar de winkel ging, ruilde men wel eens eieren tegen andere levensmiddelen. Echte hongersnood was hier niet, maar er waren wel mensen die met zout op het brood naar hun werk gingen.

Om extra geld te verdienen, ging de vader van Theodorus in Holland gras maaien en in de herfst in Leerdam bieten wegen, die dan in manden in de wagons gedragen werden. Het geld dat hij daarmee verdiende was al uitgegeven aan de bakker voordat hij het zelf ontving.

Er waren in die tijd veel mensen uit Alphen die dat werk deden.

Alphen bestond vroeger uit gehuchten:

1. De Nieuwe Schans - is zo genoemd toen de sluizen er kwamen.
2. Het Heuteind.
3. Greffelen - ofwel de èrpelbraoiers genoemd.
4. 't Haagje - van J. Loderus tot het Peperstraatje. Een mooi gezegde uit die tijd: ''t Haagje is niet min want er wonen drie schoenmakers en een sleeppoot in.'
5. 't Kerkeind - tot aan het Hoekeind.
6. 't Hoekeind - nu nog een paar huizen. Op een grafzerk die onder de vleugel van de kerk ligt, staat het Hoekeind uitgebeeld.
7. Moleneind.
8. Moordhuizen - de naam komt van een legende, dat Spaanse soldaten hier kwamen en de bevolking zich verdedigde met schoppen en rieken, daarbij vielen doden.

Dit was het verhaal van Theodorus de Kleijn, in de volksmond Dit genaamd, die wij voor zijn medewerking hartelijk danken.